Sự tích cá kho làng Vũ Đại

Nhiều người biết tiếng cá kho làng Vũ Đại nhưng ít biết, trong món ăn này ẩn chứa bao nhiêu câu chuyện nhân văn về tình người, tình thân và ý chí vươn lên để thoát khỏi cái đói, cái nghèo của người dân làng Vũ Đại. Cá kho Hoàng Thơ xin chia sẻ sự tích cá kho làng Vũ Đại để thực khách hiểu rõ hơn về món ăn đặc sản này.

• Sự tích cá kho làng Vũ Đại – câu chuyện làng quê nghèo và khát vọng đổi thay

Làng Vũ Đại hay còn gọi là làng Đại Hoàng, khi xưa là một vùng quê chiêm trũng, cái đói, cái nghèo thường trực quanh năm. Ở đây, do đặc thù địa hình, chỉ có cua cá là ‘sẵn’ hơn cả.

Thủa bấy giờ, dịp Tết nguyên đán, không có sẵn thịt hay mâm cao cỗ đầy để đặt lên ban thờ tổ tiên nên người làng Vũ Đại nghĩ cách chế biến một món ăn công phu, tỉ mỉ từ cá để bày tỏ lòng thành kính với ông bà tổ tiên cũng như để tạ ơn thần linh đã che chở và ban phước lộc cho người dân. Sự tích cá kho làng Vũ Đại có từ thuở đó.

Vì để dâng lên ban thờ, người làng Vũ Đại chọn loại cá to nhất, ngon nhất trong vùng để chế biến – đó là cá trắm đen. Những con cá được chọn nặng tối thiểu 3,5 kg, chỉ dùng phần thân và đuôi để kho để đảm bảo món ăn nhiều thịt, ít xương.

Cá sau khi làm sạch được ướp với tương cua, riềng, gừng, hành khô,…, xếp vào niêu đất và kho trên bếp củi nhãn. Thời gian kho phải đảm bảo từ 12-16h đồng hồ cho tới khi niêu cá cạn nước. Đây là công thức kho cá truyền thống bởi người làng Vũ Đại quan niệm, có như vậy món cá kho mới ăn được nhiều và để được lâu.

Tất cả niêu cá kho làng vũ đại được kho từ 12-16h trên bếp củi nhãn

Món cá kho có thể để được từ 7-10 ngày và là món ăn được người làng Vũ Đại ăn thường xuyên trong suốt tháng Giêng để vượt qua khoảng thời gian khó khăn, trắc trở. Vì thế, ngày Tết, nhà nào nhà nấy đều kho vài nồi cá, vừa để ăn dần, vừa để gửi cho người thân, anh em bè bạn.

Miếng cá kho thơm ngon, đượm mùi củi nhãn được gửi tới những nơi xa bất ngờ trở thành món ăn nhận được sự ưa thích của nhiều người. Họ truyền tai nhau về món ăn ngon độc đáo và đặt hàng món cá kho.
Từ 1, 2 niêu cá kho thêm, dần dà, phát triển thành nghề kho cá làng Vũ Đại..

Miếng cá kho chắc thịt, bùi xương hấp dẫn thực khách

• Sự tích thời hiện đại về cá kho làng Vũ Đại

Cá trắm đen kho niêu đất làng Vũ Đại ngày càng được nhiều người biết đến và trở thành đặc sản, thương hiệu của làng. Làng quê nghèo ngày nào đã trở nên thịnh vượng, trù phú với hàng nghìn niêu cá được kho mỗi năm.

Người đặt cá để ăn, mua cá để biếu, để gửi tặng ngày một tăng lên. Niêu cá kho trở thành những món quà ý nghĩa, theo chân thực khách tới Hà Nội, tp Hồ Chí Minh, mũi Cà Mau hay điểm đầu Hà Giang,… thậm chí xuất ngoại ra nước ngoài.

Nhiều thực khách vì yêu mến món ăn này còn tìm về tận làng tận làng để tìm hiểu công thức kho cá làng Vũ Đại. Cứ như vậy, làng Vũ Đại ‘thay da đổi thịt’ từng ngày với sự phát triển của nghề kho cá truyền thống. 

Người già trong làng vẫn tự tay chế biến món cá kho Vũ Đại

Thương hiệu cá kho làng Vũ Đại ngày một lan xa và người già trong làng sẽ tiếp tục kể về sự tích cá kho làng Vũ Đại cũng như nhắc nhở con cháu giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống trên mảnh đất chiêm trũng Hà Nam.

Nếu có dịp, mời bạn tới thăm làng Vũ Đại, nghe người dân nơi đây kể về sự tích cá kho và thưởng thức món ăn độc đáo này.

“Cá kho Hoàng Thơ –trao chất lượng, nhận niềm tin”!